https://www.sealitproject.eu/digital-seafaring

• Tαξίδια πλοίων (19ος αιώνας-αρχές 20ού)
  Το Ship Voyages είναι η πρώτη εφαρμογή απεικόνισης χάρτη σε ηλεκτρονική φόρμα ανοιχτής πρόσβασης, η οποία βασίζεται σε δεδομένα από ημερολόγια πλοίων. Τα δεδομένα του Ship Voyages βασίζονται σε ημερολόγια εμπορικών πλοίων, ένα ανεκτίμητο είδος πηγής, σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητο από τους ιστορικούς, οι οποίοι τα έχουν χρησιμοποιήσει μόνο από δευτερογενείς πηγές και με συμπληρωματικό τρόπο. Το Ship Voyages είναι μοναδικό γιατί επιτρέπει στον χρήστη να ακολουθεί τη διαδρομή του πλοίου στο σύνολό του και να παρατηρεί επίσης κάθε ξεχωριστό σημείο του ταξιδιού (συνήθως καταχωρείται μία φορά την ημέρα, γύρω στο μεσημέρι, στο ημερολόγιο). Επιτρέπει επίσης στον χρήστη να επισκεφτεί τα μεταγραμμένα μεταδεδομένα από την πηγή, να ελέγξει τις πληροφορίες ή να διαβάσει άλλους τύπους πληροφοριών από τα ημερολόγια που δεν είναι άμεσα ορατές στο χάρτη, όπως ορισμένα σημειωμένα συμβάντα, και επίσης να ανακτήσει τις πληροφορίες. Επομένως, το Ship Voyages είναι μια εξαιρετικά εξελιγμένη πλατφόρμα, σχεδιασμένη για να επιτρέπει σε βάθος επίπεδο ανάλυσης των μεταδεδομένων και του περιεχομένου της πηγής. Έτσι, η εφαρμογή δεν είναι μόνο ενημερωτική, εκπαιδευτική και διασκεδαστική για το ευρύτερο κοινό, αλλά και πολύ σημαντική για τους ακαδημαϊκούς χρήστες για ερευνητικούς σκοπούς. Επιπλέον, είναι μοναδικό από άποψη ιστορικού θέματος, καθώς πρόκειται για ταξίδια εμπορικών πλοίων από τις χώρες της Μεσογείου κατά τη μετάβαση από την ιστιοπλοΐα στην ατμοπλοΐα (ένα ιστορικό θέμα που δεν έχει ερευνηθεί καλά). Έτσι, προσφέρει την ευκαιρία να μελετηθεί η εξέλιξη των θαλάσσιων εμπορικών οδών και τις διάφορες πτυχές της ναυσιπλοΐας σε δύο διαφορετικά τεχνολογικά συστήματα θαλάσσιων μεταφορών: το ιστιοφόρο και το ατμόπλοιο. Περιλαμβάνει επίσης εμπορικές διαδρομές και διάφορες πτυχές της ναυσιπλοΐας σε κλειστές θάλασσες, όπως η Μεσόγειος, η Μαύρη Θάλασσα και η Μάγχη, καθώς και σε ωκεανούς, όπως ο Ατλαντικός, ο Ινδικός ή ο Ειρηνικός.

• Λειτουργικές υπηρεσίες πλοίων (19oς-20ός αιώνας)
  

  To ship operation services είναι είναι η πρώτη εφαρμογή απεικόνισης χάρτη σε ηλεκτρονική φόρμα ανοιχτής πρόσβασης, η οποία βασίζεται σε δεδομένα από τους προμηθευτές ενός πλοίου στη διάρκεια του ταξιδιού του. Από την εποχή του ιστιοφόρου τα λεγόμενα ship operation services ή λειτουργικές υπηρεσίες ιστιοφόρων αποτελούν ένα απαραίτητο παράγοντα του μηχανισμού της παγκοσμίου ναυτιλίας. Αυτές οι υπηρεσίες περιλαμβάνουν την προμήθεια τροφίμων, καυσίμων, υλικών και εξοπλισμού εργασίας, πρακτόρευση εμπορευμάτων και ασφάλισης, επισκευή πλοίων, ρυμούλκηση, πλοήγηση και οτιδήποτε άλλο σχετίζεται με τη ναυτιλία. Μεταξύ των σημαντικότερων επαγγελμάτων και επιχειρήσεων που ασχολούνται με αυτές τις υπηρεσίες είναι εξειδικευμένοι έμποροι σε ναυτιλιακά καταστήματα, γνωστοί ως ship chandlers (στην ναυτική αργκώ γνωστή ως «σιψάντηδες»), καθώς και πράκτορες πλοίων, έμποροι άνθρακα, εταιρείες επισκευών πλοίων, εταιρείες ρυμουλκών, προμηθευτές νερού και εργάτες λιμένων.

  Οι υπηρεσίες εκμετάλλευσης πλοίων, ένας υποκλάδος μέσα σε έναν κλάδο, έπαιξαν ζωτικό ρόλο στη λειτουργία των πλοίων και κατέλαβαν σημαντικό μερίδιο του λειτουργικού κόστους, μαζί με το κόστος του πληρώματος. Συχνά, οι επαγγελματίες αυτού του υποκλάδου δημιουργούσαν επιχειρηματικούς δεσμούς με τους πλοιοκτήτες και τους καπετάνιους των πλοίων που εξυπηρετούσαν και διατηρούσαν τη συνεργασία τους σε όλη τη διάρκεια ζωής ενός πλοίου, ειδικά στα λιμάνια που επισκέπτονταν τακτικά. Μερικοί από αυτούς τους επαγγελματίες, αντιπροσώπους ή προμηθευτές, ενίσχυσαν περαιτέρω αυτούς τους επιχειρηματικούς δεσμούς με τη ναυτιλία αγοράζοντας μετοχές στο πλοίο των πελατών τους. Η αγορά μετοχών ενός πλοίου από ναυπηγούς, εργολάβους ή προμηθευτές δεν αποτελεί καινοτομία στη ναυτιλιακή βιομηχανία. υπήρχε ήδη στην εποχή των ιστιοφόρων. Ωστόσο, το δίκτυο των μετόχων σε ορισμένα από τα ελληνικά πλοία, συμπεριλαμβανομένων επαγγελματιών και εταιρειών από λιμάνια από τη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο έως τη Βόρεια Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο, υποδηλώνει τον βαθμό ενσωμάτωσης ορισμένων ελληνικών πλοιοκτητών στην οικονομία των ατμοπλοίων.

  Το αδημοσίευτο υλικό από τις αρχειακές πηγές μας δίνει τη δυνατότητα να ανακατασκευάσουμε το πλήρες δίκτυο αυτών των επιχειρήσεων, οι οποίες παρείχαν τις υπηρεσίες τους σε πλοία σε όλο τον κόσμο. Πιο συγκεκριμένα, τα στοιχεία για τη χαρτογράφηση προέρχονται από λογιστικά έγγραφα τεσσάρων φορτηγών ατμοπλοίων που ανήκουν στη ναυτιλιακή εταιρεία Σ. Γ. Εμπειρίκος Άνδρου. Τα λογιστικά έγγραφα του αρχείου του Σ. Γ. Εμπειρίκου φυλάσσονται στην Καιρειό Βιβλιοθήκη Άνδρου..

Δημιουργία βάσεων δεδομένων που περιλαμβάνουν ελληνόκτητα πλοία υπό οποιαδήποτε σημαία κατά την περίοδο 1830-2000 που ήταν νηολογημένα σε συγκεκριμένα λιμάνια ή/και ανήκαν σε ελληνόκτητες ναυτιλιακές εταιρείες. Οι καταχωρήσεις περιέχουν τα ονόματα των πλοίων, τη χωρητικότητα, τον τύπο του πλοίου, τη σημαία, τον τόπο νηολόγησης, την ημερομηνία και τον τόπο ναυπήγησης, τον καπετάνιο, την πλοιοκτήτρια εταιρεία, το όνομα του πλοιοκτήτη, τους τόπους εγκατάστασης ναυτιλιακών εταιρειών. Αυτές οι δύο βάσεις δεδομένων μας έδωσαν τη ραχοκοκαλιά της ελληνόκτητης ναυτιλίας, καθώς παρέχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τα πλοία, τους τόπους, τους πλοιοκτήτες. Μέχρι τη δημιουργία αυτών των δύο βάσεων δεδομένων, δεν υπήρχαν συνολικά αναλυτικά στατιστικά στοιχεία για τον ελληνόκτητο στόλο που πετούσε υπό πολλές σημαίες. Οι εγγραφές αντλήθηκαν κυρίως από γαλλικούς, αυστροουγγρικούς, βρετανικούς και ελληνικούς νηογνώμονες. Οι βάσεις δεδομένων είναι η Ποντοπόρεια Ι (1830-1939) με 20.000 εγγραφές και η Ποντοπόρεια ΙΙ (1950-2000) σε συνεργασία με Γιάννη Θεοτοκά με 25.000 εγγραφές.

Οι βάσεις δεδομένων διατίθενται κατόπιν αίτησης στο gelinaharlaftis@gmail.com

Bιβλιογραφία:
1) Τζελίνα Χαρλαύτη, Ελένη Μπενέκη και Μάνος Χαριτάτος, Πλωτώ. Έλληνες καραβοκύρηδες και εφοπλιστές από τα τέλη του 18ου αιώνα έως τις παραμονές του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, Ε.Λ.Ι.Α., Αθήνα, 2002/2003, ελληνικά/αγγλικά
2) Γιάννης Θεοτοκάς και Τζελίνα Χαρλαύτη, Έλληνες εφοπλιστές και ναυτιλιακές επιχειρήσεις. Οργάνωση, διοίκηση και στρατηγική, Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 2007
3) Gelina Harlaftis, “Greek Maritime History: Navigating Greek Maritime Historiography in Domestic and International Waters” in Katerina Galani and Alexandra Papadopoulou (eds), Greek Maritime History. From the Periphery to the Centre, Brill, Leiden, 2022, σελ. 8-51.

Η βάση δεδομένων Αμφιτρίτη δημιουργήθηκε από αρχεία 20 πόλεων-λιμανιών σε 10 χώρες και περιέχει τα ταξίδια των Ελλήνων κατά τον 18ο αιώνα μέχρι το 1821. Περιλαμβάνει 15.000 ταξίδια ελληνόκτητων πλοίων (που ήταν βενετικά, οθωμανικά, ρωσικά και άλλα θέματα) σε λιμάνια της Μεσογείου από το 1700-1821. Η Αμφιτρίτη ανέδειξε έναν μεγάλο πλούτο πληροφοριών για τις θαλάσσιες οικονομικές δραστηριότητες των Ελλήνων, Οθωμανών και Ενετών/Ιονίων υπηκόων κατά τον 18ο αιώνα έως την Ελληνική Επανάσταση το 1821. Αυτή η βάση δεδομένων έδωσε τη δυνατότητα όχι μόνο της ποσοτικής ανάλυσης των ταξιδιών των Ελλήνων καπετάνιων στις πόλεις-λιμάνια της δυτικής Μεσογείου αλλά και των νησιών και λιμανιών από όπου προέρχονταν.

Οι βάσεις δεδομένων διατίθενται κατόπιν αίτησης στο gelinaharlaftis@gmail.com

Βιβλιογραφία:

1) Τζελίνα Χαρλαύτη και Κατερίνα Παπακωνστίνου (επιμ.), Η ναυτιλία των Ελλήνων, 1700-1821, Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 2013
2) Gelina Harlaftis, «Τhe ‘eastern invasion’. Greeks in the Mediterranean trade and shipping in the eighteenth and early nineteenth centuries» in Maria Fusaro, Colin Heywood, Mohamed-Salah Omri eds., Trade and Cultural Exchange in the Early Modern Mediterranean: Braudel's Maritime Legacy, I.B. Tauris, London, 2009, pp. 223-252,
3) Gelina Harlaftis, “Greek Maritime History: Navigating Greek Maritime Historiography in Domestic and International Waters” in Katerina Galani and Alexandra Papadopoulou (eds), Greek Maritime History. From the Periphery to the Centre, Brill, Leiden, 2022, σελ. 8-51.

Η βάση δεδομένων, Poseidon, περιλαμβάνει 40.000 εγγραφές που καλύπτουν τα ταξίδια πλοίων όλων των εθνικοτήτων από τις κύριες πόλεις-λιμάνια της Ανατολικής Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας μέχρι τη Μασσαλία και το Λονδίνο. Περιέχει στοιχεία για τις αφίξεις πλοίων στο Λονδίνο (κάθε πέντε χρόνια, δηλ. 1830, 1835, 1840, κ.λπ.), όπως δημοσιεύονται στο British Customs Bills of Entry, και στη Μασσαλία, όπως δημοσιεύονται στη ναυτιλιακή και εμπορική γαλλική εφημερίδα Semaphore της Μασσαλίας. Τα ταξίδια αυτά περιέχουν πολύτιμες πληροφορίες, βάσει των οποίων μπορούσαν να εντοπιστούν τα επιχειρηματικά δίκτυα Ελλήνων εφοπλιστών και εμπόρων.

Οι βάσεις δεδομένων διατίθενται κατόπιν αίτησης στο gelinaharlaftis@gmail.com

Βιβλιογραφία:

1. Τζελίνα Χαρλαύτη, H ιστορία της ελληνόκτητης ναυτιλίας, 19^ος-20^ός αι., Νεφέλη, Αθήνα, 2001
2. Gelina Harlaftis, Α Ηistory of Greek-Owned Shipping. The Making of an International Tramp Fleet, 1830 to the present day, Routledge, 1996.
3. Gelina Harlaftis, “Greek Maritime History: Navigating Greek Maritime Historiography in Domestic and International Waters” in Katerina Galani and Alexandra Papadopoulou (eds), Greek Maritime History. From the Periphery to the Centre, Brill, Leiden, 2022, σελ. 8-51.

www.blacksea.gr

Η βάση δεδομένων αποτελείται από πέντε υπο-βάσεις που έχουν πάρει τα ονόματα από τον αρχαίο ελληνικό μύθο της Μαύρης Θάλασσας, την Αργοναυτική εκστρατεία. Με αυτόν τον τρόπο ο "Ιάσων" περιέχει τους επιχειρηματίες, η "Αργώ" τα πλοία, το "Χρυσόμαλλο Δέρας" τη διακίνηση του εμπορίου με πλοία, οι "Αργοναύτες" τους Έλληνες που έμειναν στη Μαύρη Θάλασσα, και ιδιαίτερα στην Οδησσό, και η "Μηδεία" εκείνους που έφυγαν από την Μαύρη Θάλασσα, τη μετανάστευση από την Οδησσό στο Μπουένος Άυρες.

• Η υπο-βάση δεδομένων "Ιάσων", περιέχει 2,200 εγγραφές με ονόματα εμπόρων, πλοιοκτητών και τραπεζιτών που δραστηριοποιούνται στη Μαύρη Θάλασσα από τις αρχές του 19ου μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Η κάθε εγγραφή περιέχει επίθετο, όνομα, ημερομηνία γέννησης, εθνικότητα, επάγγελμα, γκίλντα, μέγεθος εισαγωγών και εξαγωγών και αρχείο/πηγή προέλευσης.

• Η υπο-βάση δεδομένων "Αργώ" περιέχει 1,900 εγγραφές πλοίων νηολογημένων σε πόλεις της Μαύρης Θάλασσας. Η κάθε εγγραφή περιέχει το όνομα του πλοίου, τον τύπο, την χωρητικότητα, τη σημαία, τον τόπο ναυπήγησης, την ημερομηνία ναυπήγησης, τον καπετάνιο, τον τόπο νηολόγησης και αρχείο/πηγή προέλευσης. Οι δύο παραπάνω διασυνδεδεμένες υπο-βάσεις είναι δημοσιευμένες στο http://blacksea.gr/db/

• Η υπο-βάση δεδομένων "Χρυσόμαλλο Δέρας" περιέχει 23,679 εγγραφές, ταξιδίων πλοίων από τις αρχές του 19ου μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Αφορά στις αφίξεις και αναχωρήσεις από Οδησσό και Κωνσταντινούπολη, καθώς και τις αφίξεις στα λιμάνια της Μασσαλίας και της Αγγλίας από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας. Η κάθε εγγραφή περιέχει ημερομηνία άφιξης/αναχώρησης, όνομα πλοίου, σημαία, χωρητικότητα, τύπο, πόλη προέλευσης, είδος και ποσότητα φορτίου, έμπορο προς τον οποία απευθύνεται και αρχείο/πηγή προέλευσης. Η βάση βρίσκεται σε πρόγραμμα EXCELL.
• Η υπο-βάση δεδομένων "Αργοναύτες" περιέχει 22,106 εγγραφές για βαπτίσεις, γάμους και θανάτους των Ελλήνων της Οδησσού από τις αρχές του 19ου μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Κάθε εγγραφή περιέχει ημερομηνία γεγονότος, επίθετο, όνομα, εθνικότητα, ηλικία, φύλο, όνομα γονέων, την ενασχόληση και την εθνικότητά τους, όνομα νονών/κουμπάρων και την εθνικότητά τους, και αιτία θανάτου. Η βάση βρίσκεται σε πρόγραμμα EXCELL.
• Η υπο-βάση δεδομένων "Μήδεια" περιέχει 6,060 εγγραφές μεταναστών από την Οδησσό στο Μπουένος Άυρες. Η κάθε εγγραφή περιέχει όνοματεπώνυμο μετανάστη, εθνικότητα, τόπο προέλευσης, ηλικία, φύλο, πλοίο με το οποίο ταξιδεψε και από που ταξίδεψε. Η βάση βρίσκεται σε πρόγραμμα EXCELL.