Η ναυτιλιακή ιστορία ή ιστορία θαλασσών εξετάζει τη σχέση του ανθρώπου με τη θάλασσα και είναι μια τοπική και παγκόσμια ιστορία επικοινωνιών και μετακινήσεων. Πρόκειται φυσικά για το τι έπραξαν οι άνθρωποι πάνω στην θάλασσα (ναυτικοί, πλοία, ναυσιπλοΐα, εξέλιξη ναυτικής τεχνολογίας, θαλάσσιο εμπόριο, πόλεμος, πειρατεία)· γύρω από την θάλασσα (ναυτικές κοινότητες, νησιά, πόλεις-λιμάνια, ναυτιλία, ναυτιλιακές, αλιευτικές και τουριστικές επιχειρήσεις)· εντός της θάλασσας (αλιεία, θαλάσσιοι πόροι, ο πυθμένας της θάλασσας, η εξέλιξη της τεχνολογίας και το θαλάσσιο περιβάλλον)· εξαιτίας της θάλασσας (συστήματα θαλάσσιων μεταφορών και επιχειρηματικά δίκτυα, ναυτιλιακές αυτοκρατορίες, διεθνείς και εθνικοί ναυτιλιακοί οργανισμοί και πολιτική) και σχετικά με την θάλασσα (ο θαλάσσιος πολιτισμός και η ναυτική κληρονομιά, η ιδεολογία, οι μύθοι και η ποίηση για τη θάλασσα, ο αντίκτυπος της θάλασσας στην τέχνη). Μέσα από αυτές τις πέντε κατηγορίες μπορεί κανείς να ακολουθήσει τη συνέχεια και τις αλλαγές και μπορεί να δει κανείς πώς η ανθρωπότητα αλληλεπιδρά με τη θάλασσα και επηρεάζει την πορεία της ιστορίας στη στεριά.